Berritzea ere bada nola kontratatzen den

Por Lidia Ortíz de Zárate

NKPFLren 79. artikulua, merkatu publikoa irtenbide berrietara irekitzeko palanka gisa

Berrikuntza teknologikoa ez da laborategietan edo startupetan bakarrik gertatzen: erakunde publikoek beren soluzio-ekosistemarekin harremanak izateko duten modua ere eralda dezake. Baina, hori gertatzeko, nola erosten den ere berritu behar da. TwIN proiektuan, Nafarroan, ulertu dugu konponbide berritzaileak nahi baditugu, ezin garela kontratazio publikoko prozedura tradizionalen mende bakarrik egon.

Horregatik, urrats bat harago joatea erabaki dugu, eta hiru kontratazio-bide desberdin aplikatzea, besteak beste, Nafarroako Kontratu Publikoei buruzko Foru Legearen 79. Artikulua (NKPFL), Sektore Publikoko Kontratuei buruzko Estatuko Legearen (SPKL) 183. artikuluaren baliokidea. Erabaki hori ez da kasualitatea izan: merkatu publikoa suspertzen ari diren hornitzaileei irekitzeko behar argiari erantzuten dio, prozesu arinagoekin eta emaitzetara bideratuta.

Zurruntasunetik dinamismora: zergatik erabili 79. artikulua

Kontratazio publikoa gardentasunera, bermeetara eta legezkotasunera bideratuta dago. Baina, gainera, berrikuntza sustatu nahi badu, hiru oztopo handi ditu aurrean:

1. Enpresa emergente eta berritzaileentzako sarbide-baldintza konplexuak.
2. Prozesu motelak eta ez oso malguak.
3. Administrazioaren eta ekosistema ekintzailearen arteko lotura eskasa.

Baldintza horiek, askotan, nitxo teknologikoko enpresak baztertzen dituzte, hala nola startupak edo ETE digitalak; horien soluzioak disruptiboak izan daitezke, baina ez datoz bat erosketa-molde tradizionalekin. NKPFLren 79. artikuluak — eta estatuko homologoak, 183. artikuluak — alternatiba erreala eta legalki sendoa eskaintzen du. Proiektuak eta ideiak lehiatzeko prozedura da, eta aukera ematen dio administrazioari:

• Erronkak abiaraztea, kontratuaren xehetasun guztiak aldez aurretik definitu beharrik gabe.
• Ideiak modu anonimoan eta teknikoan ebaluatzea.
• Benetako pilotuak finantzatzea.
• Enpresa finalistei kontratuak esleitzea publizitaterik gabeko prozesu negoziatu baten bidez.

TwINen kasua Nafarroan: berrikuntza prozesuan ere bai

TwIN Nafarroan programaren esparruan, kontratazio mistoko estrategia bat aplikatu dugu, honako hauek konbinatzen dituena:

• Prozedura sinplifikatua, enpresa motak mugatzeko eta prozesuak arintzeko baliagarria, aldez aurretik enpresei deitzeko prozesu batekin konbinatuta. 
• 79. artikuluko proiektu-lehiaketa, bi modalitatetan frogatua:
  • Erronka zabalak, irabazle bakarra dutenak – Nafarroako ekosistemarekin elkarlanean diseinatuak (unibertsitateak, klusterrak, gizarte-eragileak eta enpresak), askotariko proposamenak erakartzea ahalbidetu dutenak, berrikuntza eta enpresen arteko lankidetza sustatzeaz gain.
  • Iruñeko Udalak definitutako erronka mugatuak, administrazioaren barne-premia eta -estrategietan zentratuak. Erronka horiek hiru finalista hautatzeko lehen fasea dute, eta, ondoren, prozedura negoziatu bat, non proposamen irabazlea hautatzen den. Formatu horri esker, zehatzago lerrokatu ahal izan dira udalaren interes operatiboak.

Hainbat mekanismo erabili diren arren, guztiek zuten helburu komun bat: 60.000€-ra arteko pilotuak, Iruñeko benetako erronkei irtenbide berritzaile bat emateko. 

Emaitza: 113 hautagaitza jaso dira 8 erronka publikotarako. Zifra horrek, interesa ez ezik, merkatu digitaleko eragile berriei sarbidea irekitzen zaienean dagoen potentziala ere agerian uzten du.

Zergatik funtzionatzen du figura horrek?

Esperientziak baieztatu digu figura juridiko hori ingurune konplexuetan berrikuntza sustatzeko bereziki diseinatuta dagoela. Hona hemen gako bereizgarrietako batzuk:

• Oinarri malguak, behar irekiak definitzeko aukera ematen dutenak, ez produktu itxiak.
• Ebaluazio kualitatiboa: proposamenen balio teknikoa, berrikuntza-maila, aplikagarritasun praktikoa eta inpaktu potentziala ditu ardatz. Horri esker, konponbideak aukera daitezke, ez kostuagatik, baizik eta arazo erreal bat teknologiaren erabilera sortzaile eta eraginkorraren bidez konpontzeko duen gaitasunagatik 
• Azterketa inpartziala profil teknikoak dituzten epaimahaien bidez, betiere kanpoko epaimahaiak (guztiak unibertsitateko teknologian adituak) eta prozesu anonimoak izanik.
• Benetako sari ekonomikoak, pilotuak 60.000€-ra arteko merkatu-baldintzetan finantzatzen dituztenak.

Metodologia horrek aukera ematen dio administrazioari eskala handian erosi aurretik merkatutik ikasteko, gutxi informatutako erabakien arriskua murrizteko eta kontratatutako konponbideen kalitatea hobetzeko.

Erronka publikoek erantzun bizkor eta berritzaileak eskatzen dituzten une honetan, 79. artikuluak, bere balio juridikoaz harago, kontratazio publikoaren aldaketa kulturala adierazten du. Kontratazio irekiagoa, lehiakorragoa eta emaitzetara bideratuagoa sustatzen du, eta sortzen ari den talentuak eta talentu teknologikoak zerbitzu publikoen diseinuan eta horniduran eragina izatea errazten du. Berritzea ez da soilik teknologia txertatzea: arauak birpentsatzea, ateak irekitzea eta sistemaren inertziak aldatzea da. TwIN Nafarroan proiektuaren bidez erakutsi nahi dugu posible dela arlo publikoan berritzea, baldin eta nola berritu ere egiten bada. Ez da nahikoa teknologia aurreratua bilatzea; teknologia hori bere balioa frogatzea ahalbidetuko duten prozesuak eraiki behar dira.

Nafarroaren kasuak erakusten du posible dela, berrikuntza erakartzeaz gain, administrazioaren eta ekosistema ekintzailearen arteko harremana eraldatzea, merkatu publiko dinamikoagoa, bidezkoagoa eta hiriaren erronketara egokituagoa sortuz. Testuinguru horretan, 79. artikuluaren arrakasta ez dago soilik lege-diseinuan, politika publikoko tresna estrategiko bihurtzeko duen gaitasunean baizik. Berria dena testatzeko, haren eragina neurtzeko eta, batez ere, funtzionatzen duena eskalatzeko aukera ematen duena. Izan ere, arlo publikoan berritzea ez da soilik teknologiaren kontua, baizik eta gauzak beste modu batera egiteko tresnen eta borondatearen kontua ere bada.

---

Aldaketaren parte izan nahi duzu? Idatzi iezaguzu proiektu hau gehiago ezagutzeko info@twininnovacion.com. helbidera. Jarrai iezaguzu azken nobedadeak eta aukerak ezagutzeko: TwINenNavarra. 

TwIN es un proyecto del Gobierno de Navarra, con la colaboración del Ayuntamiento de Pamplona. Coordina su ejecución de Tracasa Instrumental. Forma parte del programa RETECH, Fondos Europeos Next Generation.